Varia

Herbronnen, hoe doe je dat als verhalenvertellers?

De laatste weken bevinden wij ons, volstrekt ongepland, in een proces van herbronnen. Herbronnen, dat is volgens ons: [i] terug gaan naar de bronnen die je ooit inspireerden, en [ii] op zoek gaan naar nieuwe bronnen.

Het begon eigenlijk met een aantal spannende uitnodigingen die bij ons op de echte of digitale deurmat vielen. Lees maar mee.

28 sep. 2018: Kom-er-bij Festival, Kubus, Centrum voor Kunst & Cultuur Lelystad. Wat kunnen professionele kunstenaars voor ouderen betekenen? Hoe kunnen ze samenwerken? Zeer stimulerend! Ooit deden we bij meesterverteller Marco Holmer een applicatiecursus ‘Vertellen met Ouderen’; we hebben sindsdien veel naar verhalen van ouderen geluisterd, ook tijdens Het Verhaal van Lelystad (2006), en ook vaak verhalen aan ouderen verteld. Nu dus verder met dat werk! Béter misschien, want wijzer.

Oktober: Maand van de Geschiedenis. Thema: Opstand. De maand werd o.a. gesteund door het Fonds voor Cultuurparticipatie. We haalden het speciaal uitgegeven informatieve magazine van 54 bladzijden in huis, en schaften het boekje van de CPNB aan, geschreven door Nelleke Noordervliet: ‘Door met de Strijd. Nederland en Opstand’, dat we ademloos lazen. We hebben een heel repertoire van verhalen die bij Opstand en Verzet passen. Die moeten we nodig weer eens oppoetsen! Ook nieuwe componeren? In ieder geval vóór 4 en 5 mei 2019.

11 oktober. We deden mee aan het symposium ‘Dynamisch Erfgoed: Een verkenning tussen archeologie en immaterieel erfgoed’, gehouden op de Bataviawerf, onderdeel van Erfgoedpark Batavia te Lelystad. Diverse deskundigen behandelden een breed scala aan thema’s: [i] Verbindingen tussen archeologie en immaterieel erfgoed; [ii] Rituelen rondom sterven, dood en rouw; [iii] De kunst van het ijzer maken en ijzer smeden; [iv] Grensoverschrijdende eetgewoonten en gebruiken; [v] Verkenning scheepvaart: van het wrak van de Rooswijk tot de Rotterdamse Haven. Voor verhalenvertellers thema’s om van te smullen! Het symposium was zeker ook een uitdaging om ons repertoire te verdiepen!

24 oktober. Corine gaat met vriendin Mary naar een lezing over Goden van Egypte. Daarna een rondleiding door het Museum voor Oudheden, Leiden. Zowel Corine als ik hebben ooit afzonderlijk, al varend door het Suez Kanaal, de piramiden gezien, en de kamelenkaravanen, ploegend door het zand. Wat weten we eigenlijk van de oude Egyptische cultuur voorbij wat namen van Cleopatra en andere heersers, vrouwen en mannen? Ja, de Bijbelse verhalen over de uittocht van de Joden uit Egypte onder leiding van de legendarische Mozes, en, recenter, al het rumoer rond de aanleg van de Hoge Dam van Aswan in de Nijl (opgeleverd in 1971)? Maar verder? Zouden we verhalen over Egypte willen vertellen? Dan eerst maar eens onze eigen encyclopedieën over mythen uit de wijde wereld, inclusief Egypte, raadplegen!

7 november. Dag van de Cultuureducatie Flevoland, georganiseerd door het Expertisecentrum Cultuureducatie Flevoland (FLeCk; onderdeel van KUBUS, Lelystad) en Collage Almere, in samenwerking met KIDD, De Culturele Haven en Hogeschool Windesheim. Thema: Magische Momenten in Cultuuronderwijs.   De dag was bedoeld voor aanbieders van cultuuronderwijs op scholen. Stelling: magische momenten zijn die momenten waarop kinderen zich verwonderen, kippenvel krijgen, of meegenomen worden in de magie van een andere wereld. Hoofdvraag: met welke gouden formules kun je zulke magische momenten creëren? Na een plenair deel waren er 10 workshops. Corine koos voor ‘muziek’, Tom voor ‘Out of the box denken’. Een geweldige dag! Niet in het minst door de ontmoeting van ‘aanbieders cultuuronderwijs’, met docenten van tal van onderwijsinstellingen, en studenten van PABO’s en andere opleidingen.

16 november. Geloven in een betere wereld. Studiemiddag van het oecumenisch onderzoekscentrum OIKOS. Oikos sluit wegens achterblijvende, betaalde onderzoeksopdrachten vanuit het werkveld ‘Kerk & Maatschappij’. Oikos vervulde jarenlang een pioniersrol bij het bestuderen van maatschappelijke problemen, en bij het voorzien van kennis en inzicht  aan christelijk geïnspireerde actiegroepen en kerkelijke organisaties. [Hier ergens de foto 2018 – Rhodesië wordt Zimbabwe plaatsen] Eén voorbeeld van een succesvol streven naar een betere wereld mag hier wel genoemd worden. In de periode 1961-1990 (van Tanzania tot Zuid-Afrika) werden alle landen van Zuidelijk Afrika (“Toms regio”) onafhankelijk en kregen hun bevolkingen eindelijk algemeen kiesrecht. De vrijheidsstrijd werd door vele kerken wereldwijd, en door de Wereldraad van Kerken, actief gesteund, maar niet met wapens. De hier getoonde foto uit 1980, door Tom in hoofdstad Salisbury, nu Harare, gemaakt, toont de blijdschap van de zwarte bevolking na de overweldigende stembusoverwinning van de vrijheidsstrijders van ZANU en ZAPU en hun volgelingen op het gehate regime van de blanke premier Ian Smith. Nog lang niet alles is koek en ei in het subcontinent, maar dat het er nu veel en veel beter aan toe gaat is wel zeker. Hedendaagse initiatieven tonen dat de ‘geest van Oikos’ nog steeds levend is en inspireert. Het door directeur David Renkema geschreven ‘afscheidsboek’ van Oikos aan alle ‘vrienden van Oikos’ draagt niet voor niks de titel: “Geloven in een betere wereld. Sporen van Oikos”.

SAMENVATTEND: Wij, Corine & Tom, nemen ons voor om ons meer te richten op ‘verhalen die er toe doen’, en we hopen ons blijvend te laten inspireren door alles wat we onlangs in korte tijd gehoord, gezien en beleefd hebben!

Meer weten?

Wij zijn sinds 1999 de onofficiële beschrijvers en archivarissen van veel vertelactiviteiten in Lelystad en omstreken. We hebben over die activiteiten het een en ander gepubliceerd: een lijstje is beschikbaar. Daarnaast hebben we mappen met foto’s, knipsels, persberichten, flyers, posters en programmaboekjes bijgehouden, meestal digitaal, maar soms ook op papier. Over onze eigen optredens in andere provincies, van Groningen en Friesland in het noorden tot Brabant en Limburg in het zuiden, hebben wij hetzelfde gedaan.

Enkele documenten zijn ook in het Engels beschikbaar, zoals onder meer het onderzoekspaper “Migrants crossing borders in ‘new town’ Lelystad. The tale of a three year storytelling programme”. Dit is een paper dat wij schreven en presenteerden op een conferentie in december 2010 te Leeds van de International Association on Language and Intercultural Communication (IALIC).

Een gepopulariseerde versie van het IALIC paper is te vinden in het boek “Sherazade. 1001 Stories for Adult Learning” gepubliceerd door Landcommanderij Alden Biesen te Bilzen, België. ISBN 9789081794114. Dit boek is in 8 Europese talen, ook in het Nederlands, te downloaden van de website van Sheherazade genoemd onder het kopje links hierna.

In het Centrum voor Ontwikkelingssamenwerking (COS) te Lelystad gaven we ook eens een cursus. U ziet hier Nurul, afkomstig uit Indonesië, die later, op ons verzoek,  ook in voorstellingen in de bibliotheek optrad.

Ook al vertellen wij het allerliefst onze verhalen, toch is een handvol van onze verhalen wel hier en daar gepubliceerd. Eén voorbeeld: in december 2004 gaf de gemeente Amsterdam ter gelegenheid van Sinterklaas aan alle basisschoolkinderen een verhalenboek cadeau. Het heet “Tori Tandoori. Wereldverhalen van Amsterdam”. In dit prachtige, geïllustreerde en ingebonden boek van groot formaat vind je traditionele verhalen uit 24 landen en twee tradities (Joodse, resp. Roma). Corine schreef hiervoor twee verhalen, uit resp. Indonesië en Marokko, en Tom één, uit Zambia.

  Wie meer wil weten over onze tekst “Meer weten?” hierboven kan het beste bij ons even een duidelijke vraag stellen

Links

  1. Veel informatie over verhalen vertellen in Nederland vindt u op de website van de landelijke Stichting Vertellen. Website: www.stichtingvertellen.nl.
  2. Erwaseens, digitaal prikbord voor amateur- en professionele vertellers in Nederland en Vlaanderen.
  3. De Nederlandse Volksverhalenbank van het Meertens Instituut bevat vele verhalen uit heden en verleden. Alle genres zijn vertegenwoordigd: sprookje, sage, legende, raadsel, mop, broodjeaapverhaal en meer. De oudste verhalen stammen uit de middeleeuwen, de jongste verhalen dateren – bij wijze van spreken – van gisteren. De verhalen zijn zowel in het Nederlands, het Fries als in allerhande streektalen. www.verhalenbank.nl.
  4. Verhalen, sprookjes, fabels, mythen, sagen en legenden uit vele landen en culturen zijn te vinden op de website www.beleven.org/verhalen.
  5. Sherazade Consortium, hierboven genoemd. www.sheherazade.eu.

Steeds verbeterden we de cursus op allerlei punten, zodat we nu over een arsenaal aan lesmaterialen beschikken, inclusief leerboeken over het vertellen van verhalen. Op basis van de opgedane ervaringen kunnen we bij ‘iedere opdrachtgever’ een cursus verhalen vertellen geven.

Najaar 2018: Corine vertelt een verhaal bij  Integraal Kindcentrum Warande, een basisschool in nieuwbouwwijk Warande,  Lelystad.

Tenslotte

U bent aan het eind gekomen van uw wandeling door onze website. Wat vond u ervan? Ziet u raakvlakken met uw eigen interesses? Neem gerust eens contact met ons op! Voor nu nemen wij afscheid van u met een laatste foto en een hartelijke groet! Corine & Tom